Oostelijk Götakanaal

De tweede haven in Oxelösund is een prima plek om te overnachten. Aan de ingang zien we het vrachtschip Clipper Lis liggen bij een schrootverwerkingsbedrijf. Ook ligt er een schip van Wagenborg. Aan het eind van de morgen maken we los om het Götekanaal te bereiken, het tweede doel dat we ons gesteld hadden na Finland. De weersberichten geven stormwaarschuwingen in Denemarken tot en met de Central Baltic; gelukkig zitten wij in de Northern Baltic en krijgen niet de volle laag. We krijgen wel wat regen maar van de wind hebben we geen last omdat we zover mogelijk binnendoor gaan tussen de scheren door. Achteraf gezien hebben we het spelletje met het weer goed gespeeld en hebben we nergens verwaaid gelegen. Tussen de bomen en op rotsen liggen weer mooie huizen en de wolkenlucht is prachtig. Af en toe passeren we doorgangen met een breedte van 6 meter maar er blijft voldoende water onder de kiel.

In de fjord die toegang geeft tot het Götakanaal zien we opeens het motorschip Diana varen. Ms. Diana heeft, net als Ms. Juno, een plaats veroverd in de wereldgeschiedenis door het moordverhaal van het schrijversduo Sjöwahl en Wallöo, met de toepasselijke titel: “De vrouw in de Götakanaal”. De plaats van het misdrijf, daar waar het lijk gevonden werd, Motala moeten we nog bereiken en de sluis moeten we nog nemen, maar de Diana hebben we mooi al gezien. Voor de liefhebbers van detectiveverhalen; leuk om te lezen en nog leuker om er te zijn.

Aan het eind van de middag bereiken we het plaatsje Mem de ingang van het Götekanaal. Daar moeten we “inklaren”. De feiten: Het Götekanaal werd tussen 1810 en 1832 gebouwd door 58000 soldaten. Het 175 jarig jubileum wordt dit jaar gevierd. Dit kanaal is het begin van een route die ons vanaf de oostkant van Zweden via een aantal zoetwater meren en het Trollhättekanaal naar de westkust van Zweden zal brengen. De totale afstand naar de westkust is 210 mijlen (390 kilometer) en daarbij moeten we 64 sluizen en ongeveer 50 bruggen passeren. Daarvan brengen 38 sluizen ons naar het Vikenmeer, het hoogste punt, waar we een nieuw record vestigen als we 91.8 meter boven de zeespiegel varen. Daarna gaat het weer naar beneden via 26 sluizen. Vaak zijn het enkele sluizen maar er zijn er ook die meteen achter elkaar liggen en schepen als bij een trap omhoog dragen. Duidelijk is dat er hard gewerkt zal moeten worden op deze route! Voor het schutten hebben de Zweden iets speciaals bedacht; één bemanningslid stapt voor de sluis af en loopt met de lijnen in de hand mee de sluis in en maakt de lijnen vast. De voorste lijn gaat via een blok naar achteren op de lier, zodat één bemanningslid beide lijnen kan bedienen. Het is even wennen als de sluis toch redelijk snel vol loopt met water; dit geeft flinke en onverwachte bewegingen van de boot door de tegengestelde boven- en onderstroom die in de sluis ontstaat. Er gaat toch zo’n 700 kuub water naar binnen. De sluizen zijn klein, lengte bijna 36 meter, breedte ruim 7 meter, het hoogteverschil per sluis is 2.00 tot 3.00 meter, de diepgang is iets van 3 meter en het water heeft een typische grijsachtige kleur.

Het eerste stuk van het kanaal ligt boven het maaiveld, zodat we over koolzaadvelden uitkijken en de koeien kunnen zien grazen. Heel veel informatie over het Götekanaal is te vinden op www.gotakanal.se.
Vandaag zijn we 3 sluizen gepasseerd die ons 7.70 m omhoog brachten en liggen in Söderköping, helemaal ingericht om toeristen te ontvangen. Alles waar enigszins een geschiedenis aan te hangen is, wordt al snel een bezienswaardigheid. Prima supermarkt om de voorraad eten aan boord weer aan te vullen. Aan beide kanten is een fiets-/wandelpad. Ook is her mogelijk de rotsen naar boven op te gaan. Leuk om te wandelen en te genieten van het uitzicht.

Langs het kanaal zijn her en der wat kunstwerken geplaatst en eentje daarvan is zo leuk dat ze een plaatsje verdient in ons logboek. Zie op de foto’s de speciale oversteekplaats voor konijnen!
Voor de honden is er tekenalarm. Ondanks de voorzorgsmaatregelen hebben we er afgelopen twee dagen al 7 verwijderd. Dat belooft wat voor de rest van de reis.

De avond wordt afgesloten met een concert bij een van de havenrestaurants waar wij toevallig net voor liggen. Een echt niet slechte gitarist speelt met enige tussenpozen wat leuke jazzy meezingers waaronder natuurlijk het (bijna) volkslied van Zweden; House in New Orleans. Tevreden naar bed en morgen de volgende etappe in het kanaal.

De volgende morgen regent het en omdat we geen zin hebben om nat te worden wachten we totdat het droog is. Een optreden van de baas van de stoffenwinkel tegenover de boot is hilarisch. Wanneer hij probeert zijn rek met stoffen zo snel mogelijk droog onder de tent te krijgen komt het uiteinde van een rol stof klem te zitten onder één van de wielen van het rek. Hij heeft nu twee mogelijke keuzes; stoppen in de stortregen, de stof uit het wiel peuteren terwijl zijn overige rollen doornat worden of het rek met geweld doortrekken onder de droge tent. Hij kiest driftig de laatste optie en komt er dan achter dat hij eigenlijk niet echt een keuze had. Door het driftige rukken en trekken valt de hele lading met stoffen van het rek op de natte kade. Woest grijpt hij wat hij grijpen kan, gooit de handel terug op zijn rek en schuift het rek keurig achter een rek met droge stoffen en beent driftig weer naar binnen om even later weer naar buiten te komen en een bord te plaatsen met daarop de kreet REA (uitverkoop). Hij was het helemaal zat! Het was sneu voor de beste man, maar wij hielden het niet droog.

Na de middag vertrekken we en doen ervaring op met verschillende sluizen en het gaat steeds beter. Afstappen voorlijn vast op de lier, achterlijn strak naar beneden en dan maar draaien aan de lier om de voorlijn strak te houden. De sluismeesters zijn erg behulpzaam bij het vinden van een volgende ligplaats. Meestal zijn rond de sluizen overnachtingsplekken waar gebruikt gemaakt moet worden van hekboeien met de neus richting kant. De sluismeesters zien op deze manier door ons het kanaal overdwars geblokkeerd en zullen er alles aan doen dit te voorkomen en dirigeren ons naar een gereserveerde steigerplaats of naar de plaats waar normaal de kanaalschepen als de Diana en Juno liggen. Deze avond eindigen we vóór de enige kroeg in Norsholm. Verder bestaat Norsholm nog uit een sluis, een paar huizen en een spoorbrug. Hier treffen we Nel en Arie, waar we naast lagen in Rendsburg. Het is inderdaad waar dat je de hele reis vaak weer dezelfde mensen tegenkomt! Zij hebben de route vanaf de westkust genomen en we wisselen informatie uit. In de kroeg met de naam Capten Billes horen we het geheim van Norsholm; hoe een mooi verhaal gemaakt en aangekleed wordt. Er bleek een echte Captain Bill te bestaan op een van de kanaalschepen en via een buurman van een kennis die de directeur van het beheerbedrijf van het Götekanaal kent (volgen we het nog?) hebben de eigenaren een foto weten te bemachtigen van Capten Billes. Sinds die dag noemt de eigenaar zich een familielid van Capten Billes, draagt in de kroeg een kapiteinspet, maakt daar mooie sier mee en doet er goede zaken.
De volgende morgen drinken we nog koffie met Nel en Arie waarna zij richting oost gaan en wij west. We varen over het Roxen meer waar het water wat helderder wordt en maken aan het begin van de middag met prachtig weer vast in de haven van Linköping die nog voor de snelweg ligt. Met de bijboot varen we naar het stadje om dat te verkennen, waarna we buiten kunnen eten. Morgen gaan we de 7-traps sluizen bij Berg veroveren.

Mensen die wij vooraf spraken over ons plan het Götakanaal te bevaren zeiden steevast dat het leuk was om een keertje mee te maken, maar dat we het zeker geen tweede keer zouden doen. We snappen dit verhaal nu beter, niks ontspannen over een kanaaltje varen, maar in plaats daarvan bikkelhard werken! Het Götakanaal is stiekem een vermomde vakantiesportschool, maar wel een hele leuke!

Maandagmorgen varen we naar Berg. Voor Berg staat op een klein kunstmatig eilandje opnieuw een kunstwerk; de Dubbelganger. Dit kunstwerk bestaat uit twee haaks op elkaar geplaatste afbeeldingen van een wandelende man. Vanaf welke richting je kijkt maakt niets uit; je ziet altijd hetzelfde silhouet. We moeten voor het invaren van de sluis wachten op het afdalen van Ms. Juno. Omdat zij 7 trappen naar beneden moest schutten hadden we alle tijd dit varende monument aan een inspectie te onderwerpen. Met vereende krachten wordt deze oude glorie in stand gehouden. Alles wat koper is wordt blijkbaar dagelijks gepoetst. De twee salons waren gedekt met wit tafellinnen, zilver en kristal! En na het verlaten van de sluis loopt er een meisje met een gong rond om de gasten aan tafel te noden. Op het bovendek staan onder een zomertent riante ligstoelen om na het eten in de schaduw uit te buiken. Oud, riant en vooral luxe.

Omdat de Zweden het maar niks vinden in een sluis met een Nederlander mogen wij in een privé bakje water naar boven. Dat gaat allemaal heel goed. De sluizen worden volledig hydraulisch bediend en zijn in goede staat van onderhoud ondanks de leeftijd van 175 jaar. De Zweden hebben dat allemaal keurig voor elkaar! Opvallend is het aantal mensen dat naar de sluizen komt om vanaf de grasvelden of de terrassen te kijken naar alle bedrijvigheid. Iedereen kan overal kijken, er zijn geen hekken of andere belemmeringen; heel anders dan in Nederland. We werken de hele dag hard om al die sluizen te passeren; ja, het leven is zwaar.
Voor de bruggen hebben we minder energie nodig; als we aan komen varen gaan ze vaak meteen open en hoeven we soms nauwelijks vaart te minderen.

Aan het eind van de dag varen we 73 meter boven zeeniveau en stranden op het Zweedse platteland voor een brug die niet meer bediend wordt. Rondom koolzaad-, gerst- en tarwevelden, een prima plek om te overnachten. De horren doen het prima Sjanny, bedankt voor de tip!!

Dinsdag 3 juli varen we door naar Motala; weer heel veel groen langs de oevers en uiteraard de sluizen. Als we vastmaken in Motala zijn we 88.5 meter boven zeeniveau en liggen op zoet helder water. We hebben hiermee het oostelijke deel van het Götekanaal afgerond en de volgende etappe is het westelijke deel van het Vättern meer naar het Vänern meer. Maar eerst gaan we het hier even verkennen.