Westelijk deel Götakanaal

Woensdag hebben we Motala, de hoofdstad van het Götakanaal, verkend. Hier ligt aan het kanaal de graftombe van Baltzar von Platen, die het Götakanaal realiseerde. Als afsluiting brengen we een bezoek aan het motoren museum.
Donderdag 5 juli varen we naar Vadstena. Dit is een klein stukje verder over het Vättern meer; een groot militair oefenterrein, maar in juli wordt er niet geschoten blijkt achteraf. We meren af aan de kade voor het grote slot, ook in de slotgracht liggen veel boten. Vadstena is een oude stad met veel historie en dus is er veel te zien voor echte fanatieke toeristen zoals wij.

Uiteraard brengen we een bezoek aan het slot waar koning Gustav Vasa ooit woonde. In 1544 werd door het parlement besloten dat er in Vadstana een fort moest komen en een jaar later werd met de bouw begonnen. In 1555 werd besloten dat het een slot moest worden en dus werden de plannen aangepast. In 1560 had het slot maar liefst 58 kanonnen; in oorlogstijd sliepen de soldaten in het slot. Tot 1716 was het slot een koninklijke residentie. Daarna begon een periode van verval en werden de plafonds gesloopt om graan op te kunnen slaan achter de enorme muren. Toen er in het begin van de 19e eeuw een haven gebouwd werd in Vastena, kwamen de stenen goed van pas om de pieren van de haven mee te bouwen. Hergebruik van materialen in optima forma dus. Zoals zo vaak gebeurd wordt na de sloop ook hier de restauratie ter hand genomen en in 1899 vinden de provinciale archieven een nieuw onderkomen in het slot. Aan de buitenkant ziet het slot er netjes uit; binnen zijn een beperkt aantal ruimten toegankelijk die sober zijn (her)ingericht; niets duidt op een rijke en weelderige historie, maar het kan ook zijn dat we teveel cultuurbarbaren zijn en “het” niet zien. Heel uniek is de akoestiek in de kapel op de 3e verdieping met een plafond dat 50 meter hoog is; de echo duurt maar liefst 17 seconden! Je kunt elkaar nauwelijks verstaan. In de zomermaanden worden allerlei activiteiten georganiseerd in en rond het slot. Er zijn repetities voor een optreden en we zien een bekende Zweedse artieste op 2 blokfluiten tegelijk meerstemmige middeleeuwse muziek spelen.

Daarna verkennen we de stad; leuk met veel historie en musea. Ja, veel musea overal! Even een lijstje: vis museum, glas museum, Vadstena museum, spoorweg museum, tractor museum, speelgoed museum. Voor elk wat wils! Overal waar we komen is wel een turistbyra met veel en goed verzorgde informatie over de omgeving. De nationale hobby van de Zweden is grasmaaien; echt onvoorstelbaar hoeveel gras ze iedere week maaien. Uit navraag blijkt dat ze na de lange winter maximaal willen genieten van de relatief korte zomers hier. In sommige huur- en koopovereenkomsten van woningen blijkt het onderhoud van de grasmat dwingend opgenomen. Daar waar het niet is opgenomen werkt de sociale controle.

De volgende morgen steken we het Vättern meer over naar Karlsborg en komen dan via het Botten meer bij de sluis van het plaatsje Forsvik. Na die sluis varen we op het Viken meer. Af en toe passeren we hele nauwe doorgangen waar de takken van de bomen ook nog eens boven het water hangen; schitterend en het is erg knap hoe al die verschillende meren met elkaar verbonden zijn tot een bevaarbare route. Op het Viken meer varen we 92 meter boven zeeniveau en daarmee hebben we een record gehaald. Het Viken meer is het enige meer op deze hoogte dat je varend kunt bereiken. Mocht je op nog grotere hoogte willen varen lukt dat alleen als je je boot over de weg vervoerd. Bij Tätorp gaan we weer het vervolg van het Götakanaal in. Daar krijgen we de eerste sluis die ons weer naar beneden gaat brengen (hoogteverschil 30 centimeter) en omdat deze sluis met de hand bediend wordt mogen we helpen. We overnachten verplicht in Vassbacken omdat we niet verder mogen varen. Om 18.00 uur gaat het kanaal dicht voor de scheepvaart tot de volgende morgen 9.00 uur.

Zaterdag varen we naar Töreboda en treffen daar tot onze “grote verbazing” Fred en Tiny aan. Die hebben een extra bemanningslid, hun schoonzusje Ellen, geronseld voor al het zware werk in de sluizen. De dames doen boodschappen en daarna wordt de BBQ aangestoken.
Het bleef nog lang onrustig in Töreboda!

Zondag regent het de hele dag en niemand komt van zijn plaats. Maandag schijnt het weer op te klaren en gaan we verder. Het is een regenachtige dag net af en toe even droog; iedereen in regenpak dus. Van een Duitser is de afgelopen nacht de buitenboordmotor gestolen; de daders hadden een honkbalknuppel vergeten mee te nemen. De Duitser is blij dat hij niets gehoord heeft en niet even is gaan kijken.
Meteen al oponthoud omdat de waterstand te hoog is geworden door de regen. Alle kleppen in de sluis staan open om de waterstand naar beneden te brengen. In 2,5 uur gaat er 45000 kub water naar beneden en dan wordt er geschut. We passeren 12 sluisdeuren waarbij we steeds verder naar beneden gaan en nemen ook nog 9 bruggen. De sluizen naar beneden zijn een stuk eenvoudiger dan naar boven. Doordat de Zweden en vele anderen nu ook vakantie hebben is het een stuk drukker en is het colonne varen van sluis naar sluis. Passagiersboten hebben voorrang en daarom stranden we uiteindelijk met 3 boten midden in het bos voor een sluis die niet meer bediend wordt. Fred en Tiny hadden net één sluisschutting eerder en kunnen Sjötorp nog wel bereiken. Na het eten maken we een wandeling met de honden langs het kanaal en zien dan een vrije kampplaats voor alle wandelende en fietsende voorbijtrekkers. Zweden kent het zogenaamde allemansrecht wat betekent dat je overal in staat gesteld moet worden te genieten van wat Zweden je brengt. Het is zelfs toegestaan om over privé-terrein te lopen om daar te kamperen mits je de bewoner op de hoogte stelt en buiten hun gezichtsveld blijft. Dat werkt dus niet echt in een achtertuintje van 10 bij 10 meter. Zweden zou Zweden niet zijn als ze hiervoor geen oplossing hadden bedacht; op sommige plaatsen vind je vrije kampeerplaatsen met BBQ mogelijkheid èn toilet. Aangezien je meestal niet alleen op pad bent, hebben ze hier ook rekening mee gehouden bij de toiletten. Een rechtgeaarde Nederlander bouwt dan 2 toiletten; de Zweed ook maar op een heel bijzondere manier. Kijk goed op de foto; gezellig hè?

De volgende morgen gaat het via de laatste sluizen van het Götakanaal bij Sjötorp naar het Vänern meer, het op 3 na grootste meer van Europa met afmetingen van 140 bij 70 kilometer. In Sjötorp zien we in het droogdok een houten zeilschip uit 1876 liggen, die daar gerepareerd en gebreeuwd wordt. In de loop van de middag leggen we aan in Mariestad.
Met het bereiken van het Vänern meer hebben we de 2e etappe van de doorsteek door Zweden voltooid. De laatste etappe gaat via het Trollhätten kanaal naar Göteborg.